Aktualizowano 21 listopada 2022
Lekarze dentyści mają zgodnie z unijnymi przepisami, obowiązek instalacji separatorów amalgamatu.
Obowiązek ten został określony w art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/852 z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie rtęci oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1102/2008 (dalej: Rozporządzenie UE) zgodnie, z którym od dnia 1 stycznia 2019 r. podmioty prowadzące gabinety stomatologiczne, w których stosowany jest amalgamat stomatologiczny lub w których usuwane są wypełnienia z amalgamatu stomatologicznego lub zęby zawierające takie wypełnienia zapewniają wyposażenie swoich gabinetów w separatory amalgamatu do celów zatrzymywania i zbierania cząstek amalgamatu, w tym również cząstek znajdujących się w zużytej wodzie.
Lekarze Stomatolodzy nie zgadzają się z w/w regulacjami. Jak piszą:
Rozporządzenie UE już w momencie jego wydania było dotknięte wadą wynikającą z:
nieproporcjonalności samego obowiązku określonego w art. 10 ust. 4 Rozporządzenia UE co do kosztów jego realizacji, w kontekście udziału resztek amalgamatu podlegających separacji w separatorach w ogólnym problemie skażenia środowiska rtęcią pochodzącą ze źródeł medycznych;
wykreowaniu obowiązku niemożliwego do jednolitego wykonania w zakreślonym terminie.
Powyższe wątpliwości uzasadnia przede wszystkim brak krajowego producenta tego typu urządzeń, wąskie grono zagranicznych producentów oraz analogiczny obowiązek, wchodzący w życie w tym samym momencie we wszystkich krajach UE.
Należy przy tym podkreślić, że rozporządzenie nie wyznacza daty zaprzestania używania amalgamatu stomatologicznego w państwach UE. W motywie 21 Rozporządzenia UE wskazano, że Komisja powinna dokonać oceny wykonalności stopniowego zaprzestawania stosowania amalgamatu stomatologicznego w perspektywie długoterminowej, najlepiej do 2030 r.
Stomatologia komercyjna w Polsce już dawno, bowiem z początkiem transformacji gospodarczej zastąpiła amalgamat kompozytami światłoutwardzalnymi. Nie jest tajemnicą, że nie we wszystkich krajach w równym stopniu amalgamat stracił na znaczeniu w sensie ilościowym. Również struktura rynku stomatologicznego w Polsce (znaczna dominacja lecznictwa komercyjnego nad świadczeniami publicznymi, w związku z niskimi nakładami publicznymi) nie jest typowa dla dużych państw europejskich. Można więc przypuszczać, że amalgamat stomatologiczny, mając na uwadze jego wiele zalet, jest w polskich warunkach materiałem wychodzącym z użycia. W powyższej sytuacji zaprojektowanie tak kosztownego w instalacji i utrzymaniu rozwiązania bez należytej oceny skali problemu w odniesieniu do poszczególnych krajów, musi budzić zastrzeżenia.
Rynek stomatologiczny charakteryzuje się znacznym rozdrobnieniem podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Ostrożne szacunki liczby placówek, których dotyczy ten problem oscylują wokół liczby 33 tys. praktyk i podmiotów leczniczych. W środowisku dominuje przekonanie o coraz większej trudności dostosowywania się do narastających wymagań niezwiązanych z działalnością kliniczną. Nie bez znaczenia jest fakt, że w najbliższej perspektywie gabinety stomatologiczne (jak wszystkie placówki medyczne) czeka kolejna duża i kosztowna reforma, dotycząca elektronicznej dokumentacji medycznej. Tymczasem rentowność gabinetów stomatologicznych nie wzrasta w sposób, który pozwalałby zakładać zrównoważenie tych kosztów z przychodami. Stawki przewidziane umowami z NFZ pozostają niezmienione od lat, dostępność do kontraktów publicznych maleje, kształcenie podyplomowe lekarzy dentystów odbywa się prawie wyłącznie ze środków własnych. Wnioski o rzetelną analizę liczebności grupy zawodowej w kontekście limitów przyjęć na studia stomatologiczne pozostają bez odpowiedzi, choć liczebność grupy zawodowej wpływa w sposób oczywisty na gwarancję utrzymania praktyki na rynku.
W związku z powyższym Prezydium Komisji Stomatologicznej NRL informuje, że wystąpi do Naczelnej Rady Lekarskiej o podjęcie:
apelu do Prezesa Rady Ministrów o uznanie realizacji Rozporządzenia UE za zadanie leżące w szczególnym interesie społecznym i objęcie realizacji tego zadania jedną z dostępnych form refundacji (refundacja ze środków przeznaczonych na ochronę środowiska, lub zwolnienia albo odpisy o charakterze podatkowym),
apelu do Ministra Zdrowia o uzupełnienie katalogu świadczeń gwarantowanych o świadczenie bezpiecznego usunięcia wypełnienia amalgamatowego, z jednoczesnym przypisaniem w rozporządzeniu przedmiotowemu świadczeniu liczby punktów rozliczeniowych,
stanowiska uznającego, iż:
wbrew sugestii wyrażonej w Rozporządzeniu UE, usuwanie zębów zawierających wypełnienia amalgamatu jest całkowicie niezwiązane z ustaleniem obowiązku instalacji separatora amalgamatu. W obecnym stanie prawnym odpowiedzialność gabinetu stomatologicznego kończy się w momencie dołączenia usuniętego zęba do odpadów o kodzie 18 01 03;
dla ustalenia obowiązku instalacji separatora bez znaczenia pozostaje gotowość udzielenia pacjentowi pomocy, polegającej na trepanacji komory zęba poprzez istniejące wypełnienie amalgamatowe lub też ekstrakcji z separacją korzeni zęba z resztą części koronowej zawierającą takie wypełnienie lub sytuacji, w której lekarz dentysta uzna założenie takiego wypełnienia za absolutnie niezbędne z uwagi na szczególne potrzeby medyczne pacjenta (art. 10 ust. 2 Rozporządzenia UE)
- uchwały zaskarżającej przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1973) do Trybunału Konstytucyjnego, z zarzutem naruszenia zasady państwa prawa, jako jedyną możliwą alternatywę wobec bezczynności organów władzy wykonawczej.
źródło: Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz. U. z 2017 r., poz.1975).
Stanowisko nr 1/VIII/2019 Prezydium Komisji Stomatologicznej Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 4 stycznia 2019 r. w sprawie regulacji unijnych dotyczących instalacji separatorów amalgamatu w gabinetach stomatologicznych
